İntternetin yaklaşık 20 yıl önce Tim Berners- Lee tarafından bulunmasından bu yana çok uzun zaman geçti ve World Wide Web bu dönem içinde önemli gelişme kaydetti. Web, insanlık tarihinde yer etmiş önceki önemli buluşların neredeyse tümüyle entegre hale gelerek hayatımızda çok önemli bir yere sahip oldu.
Bu yazıda, internetin etkilediği veya etkilendiği teknolojiler içinden alışkanlıklarımızı değiştirmiş ve hayatımızı en çok kolaylaştırmış 10 tanesini yeniden fark edeceksiniz.
1) Web Tarayıcıları
İlki 1991 yılında kullanıma sunulduktan sonra 1993 yılında Mosaic ile şekillenen web tarayıcıları 1994'te Netscape Navigator ile bilgisayar kullanıcılarının vazgeçilmezi haline geldi. Microsoft, 1995'te çıkardığı Internet Explorer ile sonraki 15 yıl boyunca tarayıcı kulvarında neredeyse rakipsiz olarak at koşturdu.
Microsoft'un tekelini zaman içinde kıran açık kaynak kodlu Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera ve yeni yeni gelişen Google Chrome kullanıcılara farklı özellikler sunarak internet deneyimini daha keyifli hale getirdiler.
Tarayıcılar, bilgisayar ve World Wide Web arasında yapılan işlemlerin neredeyse tamamına aracılık ettikleri için web dünyasının en vazgeçilemez öğelerinden birisi haline geldiler.
2) Arama Motorları
Kullanılan ilk arama motorlarından olan Archie, Veronica ve Jughead'ı bugün artık çok az kullanıcı hatırlıyor.
İnternetin gittikçe daha karmaşıklaşması ile veriye ulaşma yolları çeşitlendi. Üstte saydığım arama motorlarına ek olarak; WebCrawler, Infoseek, Lycos, AltaVista, Megellan, Yahoo, Excite, Inktomi, Ask Jeeves ve daha birçok arama motoru kullanıcılara en rafine bilgiyi en hızlı şekilde bulmayı vaad etti.
1998 yılında kurulan Google, bugün ulaştığı milyar dolarlık şirket konumuyla arama motorlarının web endüstrisi içinde ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu kanıtlıyor.
Arama motorları; Yahoo, Bing ve Google gibi devasa organizasyonlar oluşturarak etki alanlarını her geçen gün biraz daha artırıyorlar.
3) VoIP
VoIP (Voice over IP), sesli iletişim işleminin internet gibi IP ağları üzerinden gerçekleştirilmesine imkan veren teknolojinin adı.
VoIP teknolojisiyle ilgili ilk denemeler 1970'li yıllara dayanıyor. O zamandan beri birçok mühendisin hayalini kurduğu VoIP ile ses iletişimi ancak internetin yaygınlaşmasıyla mümkün hale geldi. Bu konuda zirveyi yaratan şirket ise herkesin bildiği Skype
Skype bugün 520 milyonu aşan internet kullanıcısına bedava veya çok düşük ücretlerle dünyanın hemen her yeriyle konuşma imkanı veriyor. Maliyetlerde yarattığı azalma yanında sunduğu; arayanın kimliğini gösterme, arama bekletme ve konferans görüşme gibi hizmetler de eklendiğinde Skype ve devamında gelen VoIP uygulamaları kullanıcıların hayatını önemli ölçüde kolaylaştırdı.
4) RSS
Really Simple Syndication (Gerçek Basit İçerik Paylaşımı) yani sık kullanılan adıyla RSS, web içeriklerini takip etmek için en yaygın kullanılan araçtır.
RSS, blog veya web sitelerindeki güncellemelerin son kullanıcıya anlık olarak iletilmesi temel fikrine dayanır. Kullanıcı RSS beslemelerini alabilmek için masaüstü veya web tabanlı olarak çalışan özel bir RSS okuyucuya ihtiyaç duyar.
RSS, web kullanıcılarının yığın bilgiyle baş edebilmeleri için yeni bir pencere açtı. Bunun yanında içeriği üretenler, RSS sayesinde içeriklerini hedef kitleyle anlık olarak paylaşabilmek için yeni bir yönteme daha kavuşmuş oldular.
5) Gerçek Zamanlı Akış
Gerçek zamanlılık geçtiğimiz yılın en moda terimlerinden birisiydi. Gerçek zamanlılık sayesinde Twitter ve Facebook gibi platformlarda güncellenen anlık durumlar kullanıcılar arasında iletişimi güçlendirdi. Bu platformlar aynı zamanda hem içerik paylaşımını hem de fikir alışverişini kolaylaştıran gerçek zaman ortamları olarak gelecekte de önemini korumaya devam edecek gibi gözüküyor.
Gerçek zamanlı sosyal paylaşım ortamlarının etkisi öylesine büyük oldu ki Google ve Bİng başta olmak üzere arama motorları bu etkiye kayıtsız kalamayarak arama motorları ve sosyal medya ortamları arasında entegrasyon sağlamak için kolları sıvadılar.
Gerçek zamanlı akışın keşfi özetle ; sosyalleşme, paylaşım ve iletişim üzerinde önemli etki yarattı.
6) Peer to Peer (P2P)
Merkezi bir paylaştırıcıya gerek olmadan bir bilgisayardaki bilginin diğer bilgisayarlarla paylaşılabilmesine imkan veren bir ağ mimarisi olan P2P, bugün birçok internet kullanıcısı tarafından kullanılıyor.
P2P mimarisinin kullanımı 1999 yılında Napster'ın hizmet vermesiyle başladı. İlk başta sadece MP3 paylaşımı için kullanılan bu ağ zamanla filmleri, en sonunda ise tüm medya içeriği paylaşmayı mümkün hale getirdi. Yayın hakkı ihlali itirazlarının gölgesinde davalarla boğuşan ve ardından kapanmak zorunda kalan Napster, müzik ve filmleri internet üzerinden dağıtmanın iyi bir alternatif olabileceğini herkese kanıtladı. P2P sayesinde üreticiler de internetin önemini kavradılar.
Günümüzde P2P trafiği, oranı bölgeden bölgeye değişmekle birlikte tüm internet trafiğinin %27 ile %55 arasında yer kaplamaya devam ediyor. BitTorent vb. platformlar, P2P mantığının uygulandığı çok kullanıcılı platformlar olarak internet kullanıcılarının hayatında önemli bir yer kaplıyor.
7) AJAX
Açılımı "Asynchronous JavaScript and XML" olan AJAX, web geliştiricilerine web uygulamalarını sayfayı yenilemeden sunucuya yükleyebilme imkanı sundu. AJAX'ın kullanılmaya başlanmasıyla, masaüstünde daha fonksiyonel çalışan web tabanlı uygulamalar oluşturmak kolaylaştı.
AJAX'ın kullanıcıların hayatlarını nasıl etkilediğini somut bir biçinde görmek için; Google Docs, Meebo, Google Maps ve Picnik uygulamalarına bakmak yeterli. Bu uygulamaların her biri, kullanıcı uygulama içine yeni bir mesaj, yeni bir harita, yeni bir görsel eklediğinde veya mevcut metin üzerinde yeni bir düzenleme yaptığında AJAX sayesinde yeniden yüklenmeye gerek duymuyor. Sonuç; tarayıcı içinde kullanılabilen çok faydalı (web tabanlı) masaüstü uygulamalar...
8) Software as a Service (SaaS)
Software as a Service (Yazılımın bir hizmet olarak sunulması) AJAX tabanlı zengin internet uygulamalarının çoğalmasına paralel olarak gelişmiş bir yazılım uygulaması türüdür. SaaS; yerel sunucularda bilgi depolamaya gerek bırakmadan tüm verinin merkezi sunuclarda depolanması ana fikrini dayanan "cloud computing" bulut programlama ile yakından alakaladır.
SaaS'ın kullanıcıların hayatı üzerinde yarattığı en büyük etki; uygulamaya ve hatta uygulama içine kaydedilmiş veriye internet bağlantısının olduğu herhangi bir bilgisayardan erişebilmeyi mümkün kılmasıdır. Bu hizmet tipi pek tabi ki; ana sunucunun bir şekilde çalışmaz duruma geldiği zamanlarda kullanıcıların kişisel verilerine ulaşamama riskini de beraberinde getirir.
Bulut programlama ile kolkola girerek kullanıcıların hayatını kolaylaştıran SaaS'a en iyi örnek AJAX için de örnek gösterdiğimiz Google Docs olabilir. Yine Tweetdeck ve Seesmic de iyi SaaS uygulamaları olarak göze çarpıyor.
9) E- Ticaret
İnternetin sadece bir bilgi aktarma aracı olarak kabul edilidiği günlerde, internet üzerinden yapılan ticaretin 329 milyar dolar gibi büyük bir rakama ulaşacağını kim tahmin edebilirdi ki? Evet e- ticaret ya da açık adıyla elektronik ticaret tüketicilerin satın alma alışkanlıklarını tamamen değiştirdi.
E- ticaretin tepe noktası yaptığı yıl hiç kuşkusuz Ebay ve Amazon.com'un e- ticaret sektörüne girdiği1995 yılıdır. Aradan geçen 15 senede, bir dükkanda satılabilen hemen her şey bugün artık internet üzerinden de satın alınabilir hale geldi.
E- ticaretin etkisini en keskin biçimde hissettirdiği sektörlerden birisi ise seyahat endüstrisi oldu. Tüketiciler artık hiçbir aracıya ihtiyaç duymadan uçak bileti alıp, otel rezervasyonu yaptırabiliyor, araba kiralayabiliyor veya tur satın alabiliyorlar. Önceden ancak bir seyahat acentası aracılığı ile yapılabilen ve hem zaman hem de maliyet anlamında daha masraflı olan tüm seyahat işlemleri internet sayesinde kolaylıkla halledilebiliyor.
Tüm bunlara ek olarak; son yıllarda popüler hale gelen fiyat karşılaştırma motorları, satın alma kararları üzerine doğrudan etki eden e- ticaret üniteleri olarak web kullanıcılarının hayatına yerleşti.
10) Wi- Fi
Kablosuz internet erişimi, başta taşınabilir dizüstü bilgisayarlar olmak üzere tüm donanım ürünlerinin yeniden tanımlanmasında çok etkili oldu.
Teknolojiye yatırım yapan şirketler tarafından kısa süre içinde geliştirilerek WIMAX gibi bölge bazlı hizmetlere dönüştürülen WiFi sayesinde (Hatırlayanlar olacaktır; WIMAX ilk olarak ABD/ Seattle'da ortaya çıktıktan sonra, Çin'de bir bölgeyle birlikte Konya ve Yozgat illeri Intel'in desteğiyle pilot bölge olarak kullanılmıştı) kullanıcılar kablo bağımlılığından kurtuldu.
Yer sınırlaması olmaksızın ve bir prize ihtiyaç duymaksızın internete bağlanabiliyor olmak hiç kuşkusuz tüm teknoloji tarihinin en faydalı buluşlarından birisi olarak kayda geçti.
Kaynak: mashable.com, pcadvisor.co.uk, wikipedia