Programcılıkta Framework, isteğe bağlı olarak kullanıcı kodu tarafından değiştirilebilen işlevler sunan bir yazılım tipini karşılar. Yani Framework, tanımlı bir uygulama programlama arayüzü (API) sunan bir yazılım kütüphaneleri derlemesidir.
Web uygulaması frameworkü de dinamik websitelerinin, uygulamalarının ve web hizmetlerinin geliştirilmesine destek olması için tasarlanmıştır. Son yıllarda web frameworkü oldukça popüler bir hale geldi. Eğer PHP kullanan bir web geliştirici iseniz yeni projeniz için kullanabileceğiniz çeşitli framework seçenekleri bulunuyor. Peki yaratacağınız web sitesi için uygun frameworkü nasıl seçebilirsiniz?
İhtiyaçlarınızı Belirleyin
Projeniz için bir framework seçmeden önce sitenizin ihtiyaçlarını, gereksinimlerini tespit edin ve geliştiricileri de göz çnünde bulundurun. Bu aşamada karar vermenize yardımcı olacak üç kilit soruyu cevaplayabilirsiniz.
Projenizin ana odağı nedir? E-ticaret mi, sosyal ağ mı, mesajlaşma platformu mu?.. Örneğin bir e-ticaret sitesi kuruyorsanız kredi kartı işlemeyle ilgili hazır kütüphaneleri olan eklentilere sahip bir framework seçebilirsiniz. Diğer yandan hafif bir mesajlaşma platformu için hızlı ölçeklendirme yapmaya ya da birden fazla sunucu ve veritabanı kullanmaya ihtiyacınız olabilir.
Hosting alanınız nasıl olacak? Bazı frameworkler ekstra PHP modülleri ya da sunucu kurulu bazı yazılımlara ihtiyaç duyarlar ki bunlar da paylaşımlı hosting alanları için uygun olmayabilir. Bunun yanında her şeyin müstakil ve taşınabilir olduğu hafif bir framework de ciddi veri idaresi ya da geniş çaplı bilgi işleme için yeterli işlevselliği sunamayabilir. Örneğin bazı frameworkler MySQL ile en iyi şekilde çalışabilirlerken kimileri de anahtar değer ve doküman depolama veritabanları ile çalışmak için kütüphaneler dahil eder.
Geliştiricinin ya da geliştiricilerin güçlü ve zayıf yanları nelerdir? Proje yöneticisinin, uygulamayı kuracak ve çalıştıracak olan geliştiricinin yeteneklerini ve eksikliklerini bilmesi ya da geliştiricinin kendi yeteneklerinin farkında olması önemlidir. Bazı frameworkler gayet kullanıcı dostu iken kimileri daha deneyimli geliştiricilere uygun olabilir. Bu faktör framework seçiminde asıl belirleyici olmasa da dikkate alınmalıdır.
Tercih ederken nasıl bir yol izlenebileceğine baktığımıza göre şimdi bazı popüler PHP frameworklere göz atalım ve her birinin neler sunduğunu görelim.
Frameworkler
CakePHP
Eğer PHP 4 uyumlu kod yazmanız gerekiyorsa CakePHP oldukça iyi bir seçenektir. Bu PHP 4 ve 5 MVC frameworkü en eski ve en popülerlerden biridir. CakePHP, zorlu ama kabiliyetli bir framework olarak ün salmıştır. Grup, mesaj panoları, IRC gibi pek çok şeyi destekler ve rehberleri mükemmeldir. CakePHP alışılması kolay ama ustalaşması zor bir frameworktür.
CakePHP'nin kuralları epey katıdır ve bulabileceğiniz en esnek framework olduğu söylenemez. Kullanıcıya bakılmaksızın uygulama genelinde tutarlılık istiyorsanız, bu katılık bir avantaj olabilir. Ayrıca web hizmetleri entegrasyon, ünite testi, XML-RPC, besleme incelemesi (feed parcing) ve de hızlı bir prototip için iskelet kurmayı destekler.
CakePHP indir
Zend Framework
Zen Framework, deneyimli geliştiricilere ve şirket düzeyinde uygulamalara hitap ediyor. Oldukça modüler olması Zend kodundan istediğiniz kadar az ya da çok kullanmanıza olanak sağlıyor. Bir kısım kütüphaneler kolayca ayrılarak tek başlarına kullanılabiliyor. Bir seçenek olarak bulunsa da MVC modeline bağlı değilsinizdir ve web servisleri ile entegrasyon, lokalizasyon, ünite testi vb işlemleri destekler.
Zend PHP 5.14 ve üzeri ile çalışır ve birden fazla konfigürasyon seçeneğine sahiptir ayrıca dokümantasyonu mükemmeldir. Güçlü bir komüniteye sahiptir ve arkasında firma desteği vardır. Zend ile sisteminiz kararlı bir yapıya sahip olacaktır ve yeni özellikleri nispeten hızlı bir şekilde yapınıza entegre edebilirsiniz. Ayrıca Zend'in güvenlik güncellemeleri profesyoneller tarafından test edilmektedir. Küçük projeler için Zend biraz fazla gelebilir ama büyük çaplı işler için idealdir.
Codelgniter
CodeIgniter kapladığı alan bakımından küçüktür ve harika bir dokümantasyona sahiptir. Çoğunlukla "başlangıç" düzeyinde bir framework olarak anılır çünkü kullanımı kolaydır ve kısa sürede öğrenilebilir. Esnek ve güçlü bir framework olan CodeIgniter'ın geniş bir kitleye sahiptir yani aklınıza gelebilecek hemen her şeyle ilgili hazır CI kütüphanesi bulabilirsiniz.
Türkçe desteği de olan CodeIgniter, küçük ve orta ölçekli web uygulamalarına ve içerik sitelerine uygundur. Büyük performans düşüşü görme ihtimaliniz yüksek ama bu soruna yardımcı olacak hazır cacheleme bulunmaktadır. Eğer PHP frameworke yeni adım atıyorsanız ya da ele alındığında birkaç saatte kolayca öğrenilen bir şey istiyorsanız CodelIgniter tam da aradığınız frameworktür.
CodeIgniter Türkçe Yama indir
Symfony
Symfony, en eski framework paketlerinden biridir ve şirketlere yönelik web uygulamalarına göre tasarlanmıştır. Bütün gücüne ve performansına rağmen kapladığı alan ufaktır çeşitli PHP hosting ortamlarında kolayca ayarlanabilir. Uzun süredir piyasada olduğundan Symfony hakkında çok sayıda rehber ve kitap bulabilirsiniz.
Symfony, otomatik kod oluşturma ve proje ayarlarının çabuk yapılabilmesi için komut satırı üreteçleri (command line generator) kullanır ki bu sistem bazı geliştiricilere yabancı gelebilir. Ancak bu yöntem kodların kısa sürede oluşturulup çalıştırılmasına olanak sağlar. Gözünüz korkmasın; Symfony'nin sitesinde pek çok rehber bulabilirsiniz.
Symfony, şirket düzeyinde projeler için geliştirme yapmak üzere tasarlanmış bir framework olarak beklentileri karşılıyor. Örneğin enternasyonal hale getirme, URL routing, test paketleri, sağlam bir template motoru ve güçlü bir plugin API'si sunar.
Kohana
Hayatına Codelgniter'in bir kolu olarak başlamasına rağmen Kohana bir yan projeden çok daha fazlası. Kohana da CodeIgniter gibi hafif, kullanması kolay ve küçük ila orta ölçekli web uygulamalarında ve özel içerik yönetim sistemlerinde iyi bir performans gösteren bir frameworktür.
CodeIgniter'ın aksine Kohana PHP 5.3'e ihtiyaç duyuyor. Geliştiriciler bundan faydalanarak CodeIgniter'da bulunmayan bazı gelişmiş işlevler ekleyebiliyorlar. Konaha'nın dokümantasyonu zayıf kalsa da işlevlerin daha temiz bir şekilde eklenmesi eğiliminde olduğu gözüküyor. Aktif bir komüniteye sahip olduğundan yardım bulmakta zorlanmazsınız.
Kohana indir
Yii
Yii özellikle web uygulamaları için tasarlanmış oldukça modüler, yüksek performanslı bir PHP5 framework paketidir. Yii hızlı toparlama ve çalıştırma için pek çok komut satırı üreteci ve araçlar kullandığından bir terminal penceresine aşina olanlara daha uygundur. Bu üreteçler ezberlenecek daha çok kod anlamına geliyor ama alıştıktan sonra uygulamaları kurup ayarlamanın oldukça hızlandığını görebilirsiniz.
Yii frameworkü genişletmek ve üçüncü parti kütüphaneler eklemek gayet kolay. Yii ayrıca şablonlama (templating), tema, widget; test için araç, kütüphane ve web hizmeti entegrasyonunu desteğine de sahip. Yii'nin performası iyidir ve otomatik kod üretimi hızlı geliştirme için oldukça kullanışlıdır. Dokümantasyonu iyidir ama çoğu iş komut satırında yapıldığından bazı kullanıcılara zor gelebilir.