İtiraf edin. Çok deneyimli bir e-posta kullanıcısı olsanız bile bu İnternet aldatmacalarından birine ya da birkaçına kanmışsınızdır. Veya belli bir hikâyenin ya da fotoğrafın doğruluğundan emin olmasanız bile, eğlence/uyarı amaçlı veya ne düşündüklerini öğrenmek için bu hikâyeyi arkadaşlarınıza e-posta ile göndermişsinizdir.
Sakın utanmayın, yalnız değilsiniz. Teknolojinin çok yönlülüğünün artmasına rağmen, bizimle dalga geçme konusunda kararlı olan kişilere yine de kapılmadan edemiyoruz. Sonuçta, İnternet aldatmacaları, bizim teknik değil, insani zaaflarımız hedef alınarak yapılıyor.
F-Secure'ün baş danışmanı Patrick Runald, "Bu aldatmacalar, sosyal mühendislik kullanarak insanların normalde yapmayacakları şeyleri, yapmalarına neden oluyor." diyor. Sophos'un deneyimli güvenlik analisti Graham Cluley de bu görüşe katıldığını söylüyor ve ironik bir dokundurma yapıyor: "En başarılı aldatmacalar, insanların doğruluğuna en şüpheyle yaklaştıkları ve inanmakta zorlandıkları konularda gerçekleşiyor. Bu tip konular, katılımcılar olmazsa İnternet'te yayılamıyor. Anti virüs yazılımının tersine insan beynini yükseltmek ya da güncellemek için henüz bir yol bulamadık."
Çoğu zaman bu aldatmacalar, İnternet'te periyodik olarak hızla yayılan virüs aldatmacaları gibi korku doğuruyor. Runald bu durumu şöyle açıklıyor: "Diğer zamanlarda ise; insanların merakı ve kibirleri ile ya da diğerlerine yardım etme duygusuyla oynanıyor. Her ne olursa olsun, bazı aldatmacaların ya da şakaların kaygısız bir eğlence duygusuyla ortaya çıkmalarına rağmen "çoğu, zararsız şakalar olmaktan çıkıp çok daha ilerilere gidiyor. Hatta kullanıcılar gerçek bir finansal ve duygusal bedel ödeyebiliyorlar."
HoaxBusters.org sitesinin kurucusu olan ve İnternet'te dolaşan bu aldatmacaları ve şakaları takip ederek foyalarını ortaya çıkaran Jim Graham, yukarıda söylenen görüşlere katlıyor: "Bu İnternet aldatmacaları ve şakaları kişilerde paniğe, endişeye ve strese neden olabiliyor. Ayrıca iş dünyasında verimliliğin düşmesine, internet ağlarının değerli bant genişliklerinin boş yere kullanılmasına ve ciddi bir güvenlik meselelerinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyorlar." Tabii hepsinden daha da önemli bir şey daha var, " İstenmeyen e-posta (spam) atan kişiler için, bu iletilen e-postalardaki binlerce gerçek e-posta adresini görmek altından bile daha değerli"
Aldatmacaların ve dolandırıcılıkların arasındaki çizgi çok ince olabiliyor. Symantec teknik yöneticisi Zülfikar Ramzan "Genellikle saldırganlar, çok geniş bir şekilde yayılmayı başarmış, İnternet aldatmacalarının momentumundan yararlanıyor ve çoğunlukla birileri bir aldatmacahazırlar - diyelim ki yalan bir haber öyküsü çıkarıldı - ve saldırganlar bunu alarak kötü niyetli bir yazılım kodunu bu aldatmacanın sırtına yüklerler." sözleriyle tehlikenin altını çiziyor.
Örneğin, "Sizin için bir e-kart var" şeklinde bir e-posta alır ve açarsanız çok büyük ihtimalle bilgisayarınız çöker. Kısacası bu tür de gelen e-postaların %90'ı virüs eklenmiş aldatmacalardır.
VirusHoaxBusters.com web sitesinin sahibi Bill Austin bunu "Aldatmacanın dolandırıcılık mekanizmasına dönüşmesi" olarak tanımlıyor.
İnternet aldatmacaları ne kadar yaygındır? About.com'un Urban Legends rehberi David Emery, bu İnternet şakalarının ve aldatmacalarının haftada yüzlercesiyle karşılaştığını ve bunların hangi biriyle başa çıkacağını bilemediğini söylüyor: "Bu İnternet'teki insanların saf doğasıyla ilgili öyle bir fenomendir ki, bir şey yazıldığından ya da bir fotoğraf olduğundan insanlar okudukları şeyin doğru olduğuna inanma gibi bir eğilim gösterirler."
Information Week, birçok güvenlik uzmanı, İnternet halkbilimcileri ve İnternet aldatmacalarını ve şakalarını takip eden gruplarla röportaj yaparak, onlardan şu ana kadarki en başarılı aldatmacalardan bahsetmelerini istedi.
1. Bigfoot (Koca ayak) Yakalandı
Geçen Ağustos ayında Koca Ayak (Bigfoot) takibi yapan bir grup, Georgia eyaletinin kuzeyinde Sasquatch'ın yaklaşık 250 kilogramlık bedenini buldukları yönündeki iddialarını İnternet'te yaydı.
Hayal ürünü canavarın fotoğraflarını görüntülemek için aceleyle bu siteye yapılan ziyaretler o kadar yoğundu ki, grubun İnternet sayfası çöktü. Yani SearchingForBigfoot.com sorgusu yapıldığında kullanıcıların ekranlarına "Bant aralığı sınırı aşıldı" şeklinde bir hata mesajı geliyordu
Günler sonra, yaratığın DNA analizleri ile ilgili yapılan analizin sonuçlarını açıklamak için yapılan basın toplantısında sonuçların inandırıcı olmadığını açıkladı. Bu iddiayı İnternete yayan Koca Ayak avlama grubunun da böylece bir İnternet aldatmacası yayınladığı toplum önünde ifşa edilmiş oldu.
Information Week yazarı Paul McDougall olayınardından: "Keşif gibi görünen haber tüm İnternet'te yankılandı. New York Times'taki herkes, bu haberle ilgili birbirini gölgede bırakmaya çalışıyordu. Fakat Koca Ayak'ın varlığını kanıtlamak yerine, görünüşe göre Schmalzbach'ın ve şirketin gerçekten gösterdiği şey, İnternet çağında her nano saniyede bir enayinin daha doğduğuydu." diyerek bu olaydan çıkarılması gereken bir ders olduğunun altını çizdi.
2. Ontario'da Bulunan Mutasyona Uğramış Dev Kedi: Snowball
Yaklaşık 45 kilogramlık bir kediyi tutan bu adamın fotoğrafı, ilk olarak 2000 yılının Nisan ayında İnternet'te görüldü. Bir yıl sonra, fotoğrafın etrafında şekillenen bir hikâye, e-postalarla herkesi dolaşmaya başlamıştı. Kedinin sahibi gibi gözüken adam, Roger Degagne, iddiaya göre kedisi Snowball'u yavru bir kediyken, Kanada'nın Ontario eyaletinde bulunan Chalk Nehri'nde bulunan bir nükleer güç istasyonunun yakınlarında bulmuştu - buradaki ima ise, zehirli atıkların, kedinin bu denli devasa boyutlara ulaşmasına neden olduğuydu. Bu, David Emery'nin favorilerinden ve garip hayvan aldatmacaları kategorisine giriyor. Hayvanlarla ilgili olan bu İnternet aldatmacaları, genellikle bir doktor fotoğrafıyla desteklenir.
Bu ilginç hikâyelerden bir diğeri de 2001-2002 yılında çıktı. Hikâyeye göre, helikopterin içindeki bir adam, beyaz bir köpek balığının saldırısına uğramıştı. Bir başka örnek ise, 1999 yılında çıkan, "popo örümcekleri" adlı hikâyeydi. Buradaki uydurmaya göre de, bu örümcekler umumi tuvaletlerde tuvalet oturağının altına sızıp, buraya gelen müşterileri, malum bölgelerinden ısırıyordu. İnternet'te örümceklerle ilgili dolanan bu sahte haber hikâyeleri, Chicago ve Florida'daki belli otellerin ve restoranların tuvaletlerini ziyaret ettikten sonra insanların örümcekler tarafından ısırılarak, gizemli bir şekilde ölmelerine kanıt olarak gösteriliyordu.
3.İkiz Kulelerde Son Turist
11 Eylül saldırısının üzerinden bir ay geçmeden, İnternet'te bir fotoğraf dolanmaya başladı. Bu fotoğrafta, terörist tarafından kullanılan uçağın Dünya Ticaret Merkezi'ne çarpmasından hemen önce, ikiz kulelerin tepesinde güya bir turist görülüyordu.
Birçok nedenden ötürü - diğer nedenlerin yanında, kuzey kulesinde bulunan turistin arkasında Manhattan manzarası bulunuyordu fakat kuzey kulesinin bir gözlem terası bulunmuyordu - kısa bir zaman sonra yalan olduğu ortaya çıkmasına rağmen, bu resmin birçok farklı sürümü ortaya çıkmaya başladı. Turist adam, diğer felaket fotoğraflarında da ortaya çıkmaya başlıyordu ve diğer görüntüler, fotoğrafta adamın bulunduğu yerin görüntülerinden oluşuyordu. Photoshop marifetiyle her türlü felakete eklenen "Son Turist" kısa bir süre de olsa İnternet'in en ünlü karakterlerinden biriydi.
4. Good Times Virüsü
Bu özel virüsün, "Good Times" başlığıyla başlayan konuyu içeren e-postaya eklendiği ve bu e-posta açıldığında alıcının sabit diskindeki her şeyin sileneceği ve başka felaket senaryoları doğuracağı iddia ediliyordu. Bunların çoğu tabii ki teknik açıdan olanaksızdı.
Bu virüs aldatmacalarını tanımlayan, Vmyths.com'un kurucusu ve bilgisayar güvenliği danışmanı Rob Rosengerber, bu virüs aldatmacası ilk olarak 1994 yılının Kasım ayında ortaya çıktığında, CompuServe'de çalışıyordu. Eski e-posta devi, bu aldatmacanın yarattığı "sarsıcı iş yükü" nün üstesinden gelmek için 43 ana bilgisayarından ikisini bu olaya ayırdı. "İnsanlar başkalarına yardım etmek ister - bu etken, aldatmacanın başarılı olmasında çok etkiliydi" diyen Rosenberger. "O yüzden kullanıcılar, böyle bir virüsün İnternet'te dolandığıyla ilgili uyarılar alınca, bu tehlikenin kimsenin başına gelmemesi için e-posta listesindeki herkese bu uyarı mesajını e-postayla atıyorlardı." sözleriyle açıklıyor durumu.
Diğer önemli bir virüs aldatmacası Irina idi. Bu, aslında bir İngiliz yayın evinin, bilgisayar virüsleriyle ilgili oluşturmak istediği, interaktif bir kitap için düzenlediği reklam kampanyasıydı. Bunun yerine, uluslararası bir telaş ve korku yaratılmış oldu (Irina ile ilgili uyarı mesajları bugün bile hala internette dolaşmaktadır). Araştırmacı Web sayfası Snopes.com bu olayı "tamamıyla sorumsuz" birdavranış olarak adlandırdı.
5. Bill Gates,Bu Mesajı İletenlere Servetini Dağıtıyor
2001 yılının başlarında ortaya çıkan bu İnternet aldatmacasında, Microsoft'un sahibi Bill Gates'in yeni bir yazılımla ilgili bir beta testi yürüttüğü ve bu mesajı her kim başkalarına iletirse (forward ederse) ona para vereceği iddia ediliyordu.
Hoax-slayer.com sitesi sahibi Brett M. Christensen "İnternet'te 8 yıldır dolaşmasından sonra bile, birçok kişi bu eski aldatıcı mesaja hala kanabiliyor ve mesajı başkalarına iletmeye devam ediyor." diyor. Bu aldatıcı mesajın birçok farklı sürümü ortaya çıktı ve tüm dünyayı dolaştı. Bu aldatıcı mesajın en etkili sürümlerinden bir tanesinde, örneğin, Microsoft ve AOL birleşerek, Internet Explorer'ın pazardaki en çok kullanılan Web tarayıcı olmasını sağlamaya çalışıyordu.
"Her hafta, İnternette dolaşan bu mesajın içeriğinin doğru olup olmadığını soran en azından 3-4 e-posta alıyorum." diyor, Christensen. Bu örnekteki İnternet aldatmacası tehlikeli olmasa da ve onu çürütmek çok zor gözükmese de - tek gereken birazcık sağduyu. Christensen bu mesajı değerlendirirken "Belki de İnternet'te dolaşan aldatıcı mesajlardan en geniş alana yayılmış olan bu internet palavrasının, bu kadar etkili olmasının nedeni muhtemelen koşulsuz para vaat etmiş olmasıydı." diyerek aslında insanların neye karşı zaafları olduğunun da bilindiğini belirtiyor.
6. Amanda Bundy'yi Kurtarın
Bu zincirleme mesaj da, 1997'nin başlarından beri İnternet'te dolaşmakta. "Acıma"yla ilgilialdatıcı mesajlar kategorisine giren bu İnternet palavrasının birçok farklı biçimi vardı ve güya kanserden ölmek üzere olan bu küçük kızın yazdığı, duygulu bir şiir olan "Slow Dance" ile birlikte internette dolaşıyordu. Şiir ise şöyleydi:
Hayat bir yarış değil (Life is not race)
Tadına vararak yaşayın hayatı (Do take it slower)
Müziği duyun (Hear the music)
Şarkı bitmeden önce (Before the song is over)
Bu e-postanın sürümlerinin çoğu, okuyucuların bu mesajı tanıdıkları herkese e-posta ile iletmelerini söylüyor ve Amerikan Kanser Vakfı'nın bu e-postalardan para kazandığını iddia ediyordu. (Bu kurumun adı kullanılarak İnternet'te dolaşan o kadar çok aldatıcı mesaj var ki, Amerikan Kanser Vakfı, İnternet'te dolaşan bu söylentileri yalanlamak için bir İnternet sayfası yarattı. Buna benzer, duygu sömürüsü yapan diğer mesajlarda, Jessica Mydek, Rachel Arlington ve Craig Shergold isimleri kullanılıyordu.
Bu e-postaların neden iletilmesi gerektiğiyle ilgili gerekçeler değişiyordu. Çoğu sahte mesaj, liseyi bitiremeyecek olan, evlenemeyecek ve çocuk sahibi olamayacak olan ölüm döşeğindeki kanser hastasının son isteğinin olabildiğince kişiye hayatı dolu dolu yaşamaları gerektiğini söylemek olduğunu iddia ediyordu. Bazen de, iletilen her mesaj başına Amerikan Kanser Vakfı'nın para bağışlayarak, bu kişinin hayatının kurtarılmaya çalışılacağı iddia ediliyordu. Her ne olursa olsun, ölmekte olan bu çocuklarla ilgili yazılan bu hikayelerin çoğu açıkça uydurmadan ibaret.