Yazılım dünyasının ilginç olan yanı büyük yeniliklerin oldukça küçük düşüncelerden hareketle ortaya çıkmasıdır. Kullanışlı arama işlevleri, daha iyi görev çubukları ve çok konuşulan widget/gadget fikirlerinin kökleri çok bilinmeyen işletim sislerine ve küçük yazılımlara dayanıyor. Program geliştiriciler, kendi programlarında çalışan bir fikir buluyorlar ve bu fikri çok daha büyük bir yazılıma adapte edebilecek biri çıktığında çığ giderek büyümeye başlıyor.
Bu listede bulunan bazı işletim sistemleri (ya da "Masaüstü Ortamları") size tanıdık gelirken bazılarını daha önce hiç duymamış olabilirsiniz fakat şüphe yok ki hepsi birbirinden ilginç ve kendi çaplarında başarılılar.
Royal Pingdon İnternet sitesinde aynı amaçla verilen liste oldukça ilgi çekici, fakat o listedeki işletim sistemleri Windows ve OS X için gerçek birer alternatif olma özelliği taşıyor. Çünkü alternatif işletim sistemleri Windows ve OS X'in yapabildikleri işlemleri biraz farklı bir biçimde de olsa gerçekleştirebiliyor. O liste üzerine yazılan makalede işletim sistemlerinin "hafif sıklet" oluşundan bahsediliyor. Aslına bakarsanız XP, Vista ya da OS X ile karşılaştırıldıklarında neredeyse bütün işletim sistemlerinin hafif sıklet kalması oldukça doğal. Eğer oyun oynamıyor ya da yüksek gereksinimli video, RAW fotoğrafları ya da üç boyutlu modeller ile çalışmıyorsanız tek kuruş ödemeden ya da çok fazla şey yüklemeden ihtiyaçlarınızı karşılamanızın pek çok yolu var.
MiniX
Menuet
Menuet ve MINIX3, minimallik konusundaki en uç nokta örnekler. Menuet işletim sistemi, sadece 1.44 MB'lık bir diskete sığabiliyor. MINIX ise böylesine küçük boyuta sahipdeğil fakat bu işletim sisteminin çekirdeği oldukça kompakt ve güvenilir. Apple şu an Snow Leopard üzerinde fazlalıkları azaltma çalışması yapıyor; peki, OS X özünde küçük boyutlu bir işletim sistemi olsaydı harika olmaz mıydı?
SkyOS
Syllable
Ubuntu
ReactOS
En temel bilgisayar kullanımı için edinebileceğiniz Syllable ve SkyOS bu noktada Ubuntu'ya göre daha ön plana çıkıyorlar. Fakat Linux sistemler size uygun değil ise Amiga tabanlı bir işletim sistemini de deneyebilirsiniz. Peki ya Windows'u seviyorsanız fakat Microsoft'a para kazandırmak istemiyorsanız ne olacak? Öyleyse ReactOS'u deneyin ve Windows'un yaptığıbütün doğruları yapmaya çalışan ve yanlışlarından kaçan bir grup gence destek olun.
Plan 9
Belki de bu değişimler sizin için yeterince büyük değildir. İşte "masaüstü ortamları" kavramı burada ortaya çıkıyor. Alternatif olarak gösterilen işletim sistemleri farklı görünümlere sahip olmalarına rağmen genel olarak aynı sistem ile çalışıyorlar. Bu da böylesi alternatif işletim sistemlerinin yalnızca bir masaüstü ortamı değişikliğinden öteye gidememesine yol açıyor. Alternatif işletim sistemlerinin çalışma prensiplerinin işlemesi güzel bir durum fakat yine de tamamen farklı prensiplere sahip işletim sistemlerini de görmezden gelmemek önemli. Örneğin; Plan 9, özünde tamamen farklı bir yaklaşıma sahip olmasının yanı sıra uygulamalar ve dosyalar arasında bir ayrıma gitmiyor. Yani dosyalar, birbirleri ile paylaşılmış komutlar aracılığıyla haberleşiyor ve işletim sisteminde yalnızca bir dosya biçimi ile ilgilenen "uygulama" katmanı bulunmuyor. Bu tamamen farklı bir çalışma prensibi ve açıkçası bu prensibin biraz da tuhaf olduğunu söyleyebiliriz. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki bundan birkaç yıl önce üzerlerine düşünmüş olmasaydık bugün kullandığımız her şey bir hayalden öteye gidemezdi.
İşletim sistemleri dünyası heyecan verici ve sürekli değişen bir dünya. Belki de bu bahsi geçen işletim sistemlerinden birinde şuan kullandığımız geleneksel işletim sistemlerine eklemek için can atacağımız özellikler bulacağız. Merkezileştirilmiş uygulama dağıtımı, düşük seviye dosya "birlikte işlerliği", baştan aşağı özelleştirilebilirlik vb_ Eğer Ubuntu gibi bir oluşum hem Apple hem de Microsoft'a kafa tutabiliyorsa gelecekte işletim sistemleri endüstrisini kimin ele geçireceğini kim bilebilir?