Test edildi, onaylandı: Small Business Server 2008

Küçük bir işletme her zaman basit bir işletme anlamına gelmez. Kısmen basit bu dersi öğrenmek, bilgisayar sektörünün büyük bir bölümünün çok uzun yıllarını aldı. Başarılı SaaS (Software as a service - Hizmet için yazılım) satıcıları, küçük işletmelerin, büyük işletmelerin elde ettikleri fonksiyonların ve hizmetin benzerine ihtiyaç duyduklarını -sadece büyük işletmelere göre daha küçük oranlarda- fark ettiler. Anlaşılan Microsoft da, Small Business Server 2008'i (Küçük İşletme Sunucusu 2008) piyasaya sürerek, bu gerçeği fark etmiş olduğunu gösteriyor.

Small Business Server (SBS), küçük bir işletme ağının merkezine oturan tek yazılım olması için tasarlandı. İşlev zenginlikleri arasında Windows Server 2008, Exchange Server 2007, Office Live Small Business 2008, Windows SharePoint Services ve Windows Server Update Services var. Small Business Server ile ağ ve sunucu güvenliği de sunuluyor fakat bu, basit fiyata dâhil değil. Kötü niyetli yazılımlardan koruma kapsamını, ağ üzerindeki tüm Exchange ve Windows istemcilerini içine alacak, ForeFront ve Windows Live OneCare için bir deneme sürümü edineceksiniz. Eğer bu deneme sürümlerini kullanmak isterseniz, devam eden sözleşme boyunca ek bir ödeme yapmanız gerekecek.

Eğer Small Business Server Premium'u seçerseniz, aynı zamanda ayrı bir sunucuda çalışması için uyarlanmış SQL Server 2008'e de sahip olacaksınız. Bu ikinci sunucu, bir terminal sunucusu olarak işlev görüp, bağlı program (thin-client) ve satış noktası (point-of-sale) seçeneklerini birçok işletmenin hizmetine sunabilir.

Kulağa pahalı mı geliyor? Aslında Microsoft, küçük işletmelerin Small Business Server'ı satın almaya güçlerinin yetmesi için bir lisans modeli bulmuş. Microsoft, ayrıca (şirket içi ya da yüklenici olsun) IT çalışanlarının tüm Small Business Server fonksiyonlarını uyarlamasını ve bakımını yapmasını da kolaylaştırıyor. Paketin yönetimi, inanılmaz derecede güzel yapılmış.

İnceleme sürecine başlamadan önce Microsoft temsilcilerinin, birçok küçük işletmenin IT desteği için iki aşamalı bir modele dikkat çektiklerini okudum. İlk aşama, şirket içi IT çalışanından oluşuyor. Genellikle bu kişinin kartviziti, şirket için olan tüm pozisyonlarda görev alabileceğini gösterir. Bu bilgili IT görevlisi, şirket için tüm sunucu, istemci ve uygulama yazılımları ile birlikte tüm donanımlarını da takip etmek zorundadır. Bu IT görevlilerinin bilgileri çok geniştir fakat belirli bir konudaki bilgisi yeterince derin olmayabilir. Gerektiğinde derin ürün uzmanlığı, genellikle belli özel projelere atanmış bir dış IT yüklenicisinden gelir (sunucu ya da uygulama kurmak gibi). Bu da modelin ikinci aşamasıdır.

Bu iki aşamalı destek yapısına sunmuş olduğu çözüm, Small Business Server'da çoğu şeyin olmasına imkân tanıyan iki belli yöntem sunuyor. İlk aşama, Vista'nın görünümünden ve hissinden çizim yapan, bir sihirbaz ve kontrol paneli serisi. Çoğu basit görev için bu sihirbaz ve kontrol panelleri iyi bir şekilde çalışıyor ve eğer iş yaşamanızı bu tek ürünle geçirmiyorsanız, ürünün içinde kaybolmanızı engelleyecek yeterli yardım da sunuluyor.

Kolay kullanım için vereceğiniz ödün, parlak renklerden ve büyük butonlardan ulaşamayacağınız, işlevsellik düzeyleri gibi ince kontroller olacak. Small Business Server'ın iç işleyişiyle çok derin bir şekilde etkileşime girmenizi gerektirecek görevler için de Windows Management Console bulunuyor. Windows Server ile uzun süre uğraşmış olan danışmanlar ve uzmanlar, bu ara yüzü hemen tanıyacaklardır.

Small Business Server, sunucu-tabanlı uygulamalar için tüm yönetim fonksiyonlarını tek bir arayüzde sunmaz ve tüm uygulamaların tutarlı bir ara yüz kullandığını da söyleyemeyiz (Small Business Server'ın önceki sürümlerinde). Small Business Server 2008 ise, işletim sistemi için çift arayüz sunar ve tüm uygulamalar, Windows Managmenet Console kullanımıyla birlikte, olabildiğince yüksek bir düzeyde tutarlılık gösterir.





Windows Small Business Server'ı satın alan büyük çoğunluktan biriyseniz, işletim sistemi için gerekli olan donanım gereksinimlerini umursamayacaksınız çünkü sistem, ürünün satıcısı tarafından kurulmuş bir şekilde size gelecek. Sahip olduğunuz bir makineye Small Business Server'ı kurmak isterseniz eğer, donanımda 64-bitlik işlemci, en az 4GB RAM bellek ve sabit diskte en azından 60 GB'lık boş yer olması gerekiyor. Ve ayrıca, işletim sistemini yükleyebileceğiniz bir DVD-ROM'a (bir CD-ROM değil) ihtiyacınız olacak. Çünkü yazılımı kurmak için bu DVD-ROM'u kullanmanız gerekecek.

Small Business Server, tek çekirdekli bir platformda da çalışır fakat en azından çift çekirdekli bir işlemci kullanmanız, sizi kesinlikle daha çok memnun edecektir. Testlerimizde, var olan donanımınıza sistemi yüklerken büyük bir sorun çıkarabilecek bir donanım parçası fark ettim; NIC (Ağ Arabirim Kartı). Microsoft, çoğu şirketin Small Server Business'ı satıcıdan, önceden kurulmuş bir şekilde satın alacağını tahmin ettiğinden, NIC'ler (Ağ Arabirim Kartı) için yüzlerce sürücü yazma konusunda zaman harcamamış. Desteklenen NIC'lerin listesinin, Small Business Server'ın ilk piyasaya çıkışından sonra çok da büyüyeceğini sanmıyorum. Her halükârda, var olan bilgisayara bu yazılımı yüklemeden önce, Microsoft'un teknik ve sürüm notlarını çok dikkatli bir şekilde incelemeniz gerekiyor.

Small Server Business'ı kurarken, geniş bir ilk aşama yapılandırmasına ve yönetim arayüzüne adım atacaksınız. Zaman dilimi ve dil gibi basit bilgileri girdikten sonra Small Server Business, yol boyunca size önerilerde bulunarak yardımcı oluyor. Bu önerileri elbette ki geçersiz kılabilirsiniz fakat basit bir şekilde sürekli olarak "Tamam" a tıklayarak basit bir ağ kurmanız mümkün. Ağ bağlantıları kurulduktan sonra, çeşitli hesapları ve sunucuyu gerçekten kullanmanız için gerekli hizmetleri kurmaya başlıyorsunuz.

Bir "Başlangıç Görevleri" (Getting Started Tasks) serisi, daha detaylı ağ kurulumu ile başlayarak sizi işlemin geri kalan kısmına yönlendiriyor. İlk önce, güvenlik duvarınızla ilgili bağlantıları yapılandırmanız ve güvenlik duvarına (firewall) DHCP'yi (Dinamik Sunucu Yapılandırma Protokolü) Small Server Business'a bırakmasını söylemeniz gerekiyor. Small Server Business, gerçekten de DHCP'yi (Dinamik Sunucu Yapılandırma Protokolü) kontrol etmek ister. Sistemin bunu yapması zorunlu değil fakat bu işi güvenlik duvarına (firewall) bırakırsanız, yerleşik güvenlik parçaları ve ağ yönetimi çok huysuzlanacaktır. Benim tavsiyem bu işi, Small Server Business'ın yapmasına izin vermeniz.

İnternet Kurulum Görevi (Internet Setup Task), sahip olduğunuz alan adı (domain) ile ve "registrar"ın (alan adı kaydedici) basit bilgilerine ihtiyaç duyar. Buna karşın bir sihirbaz sizi, "registrar"a bağlayacaktır ve elinizde bir alan adı yoksa sizi bu işlemi tamamlamanızda yardımcı olacaktır. Önceki sürümlerde, tek bir "registrar" görünüyordu; Microsoft, son sürümde alan adı kaydı için birçok seçenek bulunacağını söylüyor.

Small Business Server'ın kurulumuyla ilgili güzel şeylerden biri, sizi bir yedekleme programı yaratma işlemine yönlendirmesi. Daha yüksek kapasiteli saklama sistemleri ve düşük maliyetli USB'leri göz önüne alarak, yedekleme için sisteme bir ya da daha fazla USB sürücüsü eklemenize olanak tanınıyor.





Kullanıcıları eklemek bir diğer Başlangıç Görevi (Getting Started Task) ve bu konuda sihirbaz işleri ciddi anlamda kolaylaştırıyor. Bilgileri girmek, Active Directory girdisi de dâhil çeşitli tabloların sayısı çalışanlar için arttırılmış oluyor. Kullanıcılar yaratıldıktan sonra, kullanıcıları desteklemesi için bilgisayarlar ekleyebilirsiniz - Web-tabanlı kayıt, Small Business Server ağının bir parçası olmak için gerekli hizmetlere ve özelliklere sahip olup olmadıklarını görmek için istemci makineleri kontrol eder. Her şey kontrol edildikten sonra, makine AD isim listesine eklenir sonra da lisans için hazırsınız demektir. İstemci makineyi AD isim listesine eklemek, sadece ağ erişimini etkin hale getirmiyor; Small Business Server ile sunucu işletim sistemine bağlanan istemcilere kötü niyetli yazılım koruması ve bir sürü takip ve raporlama fonksiyonları sunulmuş oluyor.

Microsoft SBS Client Access Licenses (Microsoft Small Business Server İstemci Erişim Lisansı) (CAL) kullanıcılara ya da makinelere atanabilir. Çoklu vardiyalarla çalışıyorsanız ya da kesintili erişim gereksinimleri olan kullanıcılarınız varsa bu özellik çok işinize yarayacaktır. CAL'lerin (İstemci Erişim Lisansları) 20'lik, 5'lik ya da tekli bir CAL paketi bulunuyor. Ek olarak Small Business Server, beş "geçici CAL" ile birlikte geliyor. Bu geçici CAL'leri yeni bir kullanıcı için kullanıp, hemen çalışmasını sağlayabiliyorsunuz. Yeni bir çalışanı geçici bir CAL ile donatıyor ve daha sonra normal bir lisans satın alarak geçici İstemci Erişim Lisans'ını (CAL) lisans fonuna geri gönderiyorsunuz. Bu sayede, yeni bir kullanıcı getirmeden önce CAL satın alana kadar beklemeniz gerekmiyor ve ihtiyacınızdan daha fazla CAL satın almak zorunda kalmıyorsunuz. Birçok yönden yeni lisans planı, ürünün getirdiği en önemli değişiklik olarak gözümüze çarpıyor.





Microsoft'un farkına vardığı diğer gerçekliklerden biri de, küçük işletme çalışanlarının geçmişe kıyasla günümüzde çok daha hareketli olmaları. Uzaktan Web Çalışma Yeri (Remote Web Workplace) Small Business Server'ın standart bir özelliğidir ve bu özellik, en basit sihirbazlarla kuruluyor. Microsoft ayrıca, Windows Mobile cihazlarını Small Business Server uygulamalarının istemcileri olarak destekleyen hizmetler de sunuyor.

Elbette ki Small Business Server'ı kurmak ve sürekli olarak yönetimini yapmak, birbirinden tamamıyla farklı iki ayrı şey. Small Business Server'ın yönetimi ve idare edilmesi, yönetim istasyonundan çalışmak için Vista benzeri ara yüzler ve işlevsel sekmeler yoluyla hazırlanmış bir kurulumla gerçekleşiyor. İki aşamalı yapı, raporlar sekmesinde apaçık bir şekilde ortaya çıkıyor. Güvenlik durumu, istemci ve sistem durumu (lisans geçerliliği de dâhil), yedekleme durumu ve diğer önceden yapılandırılmış durumlarla birçok farklı rapor sunuluyor. Raporlarda farklı düzeylerde birçok detay kurabilir ve çeşitli dağıtım listelerine otomatik olarak e-postayla yollayacak şekilde bu detayları düzenleyebilirsiniz.

Çok daha detaylı raporların, daha karmaşık problemlere çare bulması için çağrılabilecek bir IT danışmanına giden raporlarla birlikte, özet raporların, küçük işletme sahibine (ya da IT yetkilisine) gittiği bir durumu hayal etmek artık hiç de zor değil. Herkes ihtiyacı olduğu bilgiyi elde ederken, hiç kimse kullanamayacağı bilgiyi almıyor. Oluşturulan raporların, sadece küçük işletmenin sunucusunu değil, işletmenin ağının tümünü kapsadığına da dikkat edin. Güvenlik, kullanım ve güncelleme sürümü raporları, sadece sunucuyu değil, küçük işletmenin tüm istemci makinelerini kapsıyor.

Peki, işletmeniz için Small Business server 2008'ı, neden standart bir Windows Server kurulumuna tercih etmelisiniz? İstemci Erişim Lisansları (CAL)'nın fiyatlarının küçük işletmelere göre belirlenmesi ve lisansların tek adet olarak kullanımının mümkün olması nedeniyle, lisans modeli başlı başına yeterli bir gerekçe olabilir. Yönetim masraflarından tasarruf etmeyi vaat ettiğinden ve kurum içi daha fazla kurulum ve yönetim fonksiyonunu bulundurmayı mümkün hale getirdiğinden, ilk-aşama kullanıcı arayüzü de diğer bir mantıklı gerekçe olarak gösterilebilir.

Small Business Server 2008'in piyasaya çıkmasıyla birlikte Microsoft, küçük işletmelerin daha önce hiç olmadığı kadar geniş yelpazede sunucu seçeneğine sahip olduğunu anladığına dair işaretler sunuyor. Çoğu küçük şirket için Small Business Server 2008, bir işletme için gerekli olan basit fonksiyonları, kurulumu ve yönetimi kolay, Microsoft Windows Vista ve XP istemcileriyle rahatlıkla bütünleşen bir pakette sunuyor. Satın alma fiyatı, Linux kadar ucuz olmayacak fakat sistemin mükemmelliği ve çok kolay kullanılabiliyor olması ve tekil İstemci Erişim Lisansı, Small Server Business 2008'i, şu ana kadar çıkmış Small Server Business sürümlerinin, fiyat olarak en uygunu yapıyor. "Kullanıcıların isteklerine aldırmıyor" diye suçladığımız Microsoft, eleştirileri dinliyormuş. Çünkü bu defa gerçekten bu eleştirilere ve ihtiyaçlara kulak verdikleri net şekilde görülüyor.