Canonical Ltd., geçtiğimiz hafta popüler Linux dağıtımı Ubuntu'nun 10.04 LTS (Lucid Lynx kod adlı) sürümünü yayınladı. LTS (Long Term Support - Uzun süreli destek) kavramı, kullanıcıların Ubuntu ile tanıştığı bir kavram ve bu dağıtımın diğer ara sürümlere göre çok daha uzun bir süre destekleneceğini gösteriyor. Ara sürümler sadece 18 ay desteklenirken, uzun destek sürümleri masaüstü sistemler için 3 yıl, sunucu sistemleri için 5 yıl destekleniyor.
Canonical'ın sürüm politikası ara sürümlerde deneysel ve yeni özelliklerin eklenmesini öngörürken, LTS sürümler bu özelliklerin sisteme tam anlamıyla entegre olduğu ve yeni özellikler eklenmesinden çok, kararlılığın ön plana çıktığı dağıtımlara işaret ediyor. Son olarak iki yıl önce 8.04 sürümü LTS olarak yayınlanmıştı.
Yukarıda bahsettiklerimizin ışığında Berrak Vaşak'ın çok fazla yeni özellik içermediği sonucu çıkartılabilir, ancak 10.04 şaşırtıcı ve etkileyici bazı yeniliklerle beraber geldiği gibi, LTS etiketiyle ön plana çıkartılmaya çalışıldığı gibi sorunsuz bir dağıtım da değil.
Yükleme
Ubuntu, kullanıcıların Linux yüklemesini zaten uzun zaman önce kolaylaştırmıştı. Bu sürümde yükleme üzerinde daha çok kozmetik değişiklikler yapılmış. Bu sefer dosyalar kopyalanırken yeni Ubuntu'nun özelliklerinde bahseden ve yeni temayla hazırlanmış bir slayt gösterisi izliyorsunuz.
Dış görünüş
Berrak Vaşak en ciddi dönüşümünü dış görünüşünde yaşıyor. Ubuntu'nun alamet-i farikası olmuş kahverengi artık yok. Varsayılan olarak gelen yeni tema, siyah, turuncu ve mor renkleri kullanıyor. Ciddi tartışmalara sebep olan bir diğer değişiklik ise pencere yönetim düğmelerinin sağdan sola alınmış olması. Birçok işletim sistemi tarafından kullanılan bu düzenin değiştirilmesi pek çok kullanıcıyı mutlu etmemiş. Düğmeler eski yerine alınabilse de, bunun için gconf ile uğraşmanız lazım. Arayüze bir seçenek eklenmesi hem bu işlemi daha kolaylaştırırdı, hemde değişiklikten hoşlanmayan kullanıcıların gönlü alınmış olurdu. Daha çok kişisel zevki ilgilendiren bu sorun dışında yeni tema gayet şık ve kullanışlı olmuş.
Yeni yazılımlar
Dağıtım ile birlikte gelen yazılımlar konusunda son derece seçici olan Ubuntu, bu sürümde bazı değişikliklere gidiyor. GIMP, yeni kullanıcılar için fazla karışık olduğu gerekçesiyle yerini F-Spot Fotoğraf Yöneticisi'ne bırakmış.
Sisteme eklenen iki yeni dikkat çekici uygulama var; bir tanesi sosyal ağları masaüstünüze getiren Gwibber ve video düzenleme programı PiTiVi.
Gwibber, Flicker, Twitter, StatusNet, Qaiku, Facebook, FriendFeed, Digg, Identi.ca sosyal ağlarını destekliyor. Uygulama sağ üst köşede kullanıcı ismine basınca çıkan araç yardımıyla, anlık mesajlaşma programı Empati ile birlikte masaüstünüze entegre olmuş durumda. Bu Ubuntu'nun sosyal ağları ne kadar ciddiye aldığının gösteriyor. Önümüzdeki sürümlerde sosyal ile ilgili özellikler büyük ihtimalle masüstünde kendilerine daha da fazla yer bulacaklar.
PiTiVi ise basit bir uygulama olmasına rağmen önemli bir boşluğu dolduruyor. Masaüstü kullanıcılarını ihtiyaçlarına yönelik basit bir video düzenleyicinin yokluğu hissediliyordu.
Performans ve kararlılık
Bu sürümde açılış zamanı ciddi olarak elden geçirilmiş. Açılış zamanı Bir önceki LTS sürüm olan 8.04'e göre neredeyse yarı yarıya azalmış. Bunun dışında Ubuntu'dan alıştığınız performans ve kararlılığı bekleyebilirsiniz. Deneme esnasında biz hiçbir problemle karşılaşmadık. Sistem bütün hareketlerinize son derece hızlı bir şekilde cevap veriyor.
Ubuntu One ve Music Store
Ubuntu One temel yapı olarak çok büyük bir değişikliğe uğramadan yerini koruyor. Sistemin en büyük eksikliği olan sadece Ubuntu üzerinde erişilebilmesi problemine ne yazık ki herhangi bir çözüm getirilmiş değil.
Burada en büyük değişiklik Ubuntu One'a eklenen Ubuntu One Music Store. Rhythmbox müzik çalıcısı ile Ubuntu'nun müzik mağazasına erişebilir ve istediğiniz albümü kopya korumasız MP3 dosyaları olarak satın alabilirsiniz. Sistem satın aldığınız albümleri direkt olarak Ubuntu One hesabınıza yüklüyor. Bu sayede Ubuntu One hesabınız ayarlı olduğu bütün sistemlere otomatik olarak senkronize olması amaçlanmış. Bir kez daha Ubuntu One'ın Ubuntu ile bağımlılığı burada karşımıza çıkıyor. Başka bir çevrim içi mağazadan satın aldığınız parçaları DropBox gibi ücretsiz ve çoklu platform desteğine sahip bir uygulamayla paylaştırdığınız da çok daha fazla esneklik elde ediyorsunuz.
Sonuç olarak Ubuntu şimdiye kadar geliştirilen en güçlü versiyonuyla kullanıcıların karşısına çıkıyor. Dağıtıma yapılan eklemeler Ubuntu'nun kendi içinde tamamen yeterli bir işletim sistemi olma yolunda hedefine ne kadar yaklaştığını gösteriyor. Ancak bu yol alınırken Linux'tan biraz uzaklaşıp uzaklaşmadığı ise tartışmalı. Arayüze yapılan değişikliklerdeki Mac OS X esintisi tartışılmaz, Ubuntu One'ın içine kapanıklığı ise can sıkıcı. Sonuçta Linux'u Linux yapan açıklığı değil midir?
Geleceğe dair soru işaretlerine rağmen, ister daha önce Linux kullanmış olun, isterseniz adını ilk defa duyun, Ubuntu en azından denenmeyi sonuna kadar hak ediyor. Kullanmaya devam edip etmemek ise tamamen size ve zevkinize kalmış.